کود گیاهی یا کود سبز چیست؟

کود سبز به گیاهانی گفته می‌شوند که از قبل برداشت ریشه کن شده‌اند و در زیر خاک قرار داده شده‌اند. برای ساخت این نوع از کودهای سبز در کشاورزی از گیاهانی استفاده می‌شود که پوششی هستند. قیمت کودهای گیاهی سبز مقرون به صرفه است و همین امر باعث شده است که کشاورزان زیادی برای کاشت آنها اقدام کنند. برای ساخت کود سبز، بعد از رشد کافی گیاه در خاک، بدون برداشت محصول شخم‌زنی می‌شوند. بهتر است بدانید که این کود مواد مغذی خاصی را به خاک اضافه نمی کنند، اما مواد غذایی را که در طول رشد خود جذب کرده است، دوباره به خاک باز می‌گردند. استفاده از این نوع کشت می‌تواند ازت را به خاک بازگرداند.

بهترین زمان تهیه کود سبز زمانی است که گلدهی گیاه آغاز شده است. در این شرایط، گیاه مورد نظر باید در زمان گل دادن یا خوشه بستن به زیر خاک انتقال داده شود. بهتر است بدانید، اگر قبل از آغاز دوران گلدهی گیاه، این کار را انجام دهید، هرگز نمی‌توانید مواد آلی کافی را به خاک اضافه کنید. زیرا در این دوره، قسمت‌های سبزینه گیاه تشکیل نشده‌اند و از لحاظ عملی، کاربرد خاصی ندارند.

استفاده از کودهای سبز در کشاورزی فواید بسیار زیادی را برای گیاهان به همراه دارد که برخی از آنها به شرح زیر هستند:

تامین مواد آلی مورد نیاز خاک: کودهای سبز در کشاورزی می‌توانند مواد آلی را به خاک بازگردانند، باعث بهبود خواص فیزیکی خاک شود.

بهبود ازت خاک: یکی دیگر از مزیت‌های کودهای سبز در کشاورزی افزودن ازت به خاک است. در صورتی که گیاه از خانواده لگومینه یا بقولات به خاک اضافه شود، احتمال افزایش ذخیره ازت در خاک بالا می‌رود.

تامین ماده بیوشیمیایی در خاک: این کود می‌تواند ماده بیوشیمیایی از جمله گاز کربنیک، گاز آمونیاک، ترکیبات نیتراته و سایر ترکیبات پیچیده و ساده را در خاک افزایش دهد.

کودهای سبز در کشاورزی با توجه به زمان کاشت، به چند دسته تقسیم می‌شوند که به شرح زیر هستند:

کودهای سبز بلند مدت (یونجه، شبدر قرمز، شبدر سفید، اسپرس و لوسرن)

کودهای سبز زمستانی (ماشک، خردل، فاسلیا، لوبیا، گندم، چاودار)

کودهای سبز تابستانی (زغال اخته، خردل، ماشک، گندم سیاه، شبدر شیرین و شبدر ایرانی)

گیاهان مختلفی وجود دارند که می‌توانند برای تهیه کود سبز مورد استفاده قرار گیرند. گیاهان زراعی که برای تهیه این کود مناسب هستند، به شرح زیر هستند:

علوفه ای و بقولات مانند انواع شبدر، عدس، باقالی

گیاهان خودروی وحشی نیز می‌توانند برای تهیه کود سبز مورد استفاده قرار گیرند که به شرح زیر هستند:

ختمی، گل بنفشه و یا بعضی از اجزا گیاه مانند ساقه و برگ سیب زمینی و شلغم

گیاهان دیگری مانند خلر، لوبیا روغنی، انواع لوبیا، چاودار، شبدر، جو و گندم سیاه نیز گزینه مناسبی برای تهیه کودهای سبز در کشاورزی هستند.

کودهای سبز در کشاورزی به دو صورت اصلی و فی مابین قابل کشت هستند. کشت گیاه باید به صورت اصولی و استاندارد انجام شود. به طور مثال، در صورتی که می‌خواهید کود سبز را از گیاهان زراعی بدست بیاورید، آنها باید به صورت یک زراعت اصلی یا به تنهایی کاشته شوند و زمان کاشت اصلی، در فصل پاییز یا بهار است. البته باید به این مسئله توجه داشته باشید که گیاهانی مانند ذرت خوشه‌ای یا یونجه در فصل بهار مورد کشت قرار می‌گیرند. اما سایر کشت‌ها در فصل پاییز صورت می‌پذیرد.

گاهی ممکن است از یک کود سبز نتایج مطلوبی بدست نیاید. در این صورت می‌توان دو نوع گیاه را با یکدیگر مخلوط کرد و به عنوان کود سبز مورد استفاده قرار داد. نکته مهم در تهیه این ترکیب این است که این دو گیاه، از لحاظ خصوصیات زراعی مانند شاخ و برگ و نیازهای تغذیه‌ای، باید شباهت‌هایی به هم داشته باشند.

کشت فی مابین به زمان کشت در فاصله بین برداشت و گشت دو نوع گیاه زراعی پشت سر هم گفته می‌شود. اگر کود گیاهی در فواصل بین برداشت زراعت اصلی در پاییز سال قبل و کاشت زراعت اصلی در پاییز سال بعدی باشد، روش کشت فی مابین تابستانه نامیده می‌شود. گیاهانی مانند انواع شبدر، ذرت خوشه‌ای و چغندر علوفه‌ای با این روش کشت می‌شوند.

کاربرد و نقش کودهای سبز در کشاورزی بسیار برجسته است و همین امر باعث شده است که کشاورزان زیادی به سمت استفاده از این کود بروند. کودهای سبز می‌توانند رطوبت خاک را حفظ کنند و نفوذ آب و هوا را به بستر خاک بالا ببرند. این موضوع باعث می‌شود که منابع آبی و غذایی به سرعت به ریشه خاک برسند و در نتیجه، گیاهان به خوبی رشد می‌کنند. همچنین، تجارب نشان می‌دهد که کودهای سبز در کشاوری برای کنترل آفات و بیماری‌ها مناسب هستند و می‌توانند نیاز به استفاده از سموم شیمیایی را کاهش دهند.

در کنار تمامی مزایایی که در رابطه با کودهای سبز در کشاورزی به آنها اشاره کردیم، باید بدانید که این کودها دارای معایبی نیز هستند که به شرح زیر هستند:

فرآیند استفاده از این کود پیش از کاشت محصول اصلی زمان‌بر است و ممکن است باعث کاهش جوانه‌ زدن گیاهان جدید شود.

استفاده از انها در مناطق کم آب، ممکن است مانع از رسیدن آب و رطوبت به گیاه اصلی شود.

در برخی از موارد، استفاده از این کود می‌تواند منجر به فرسودگی خاک گردد.

با اینکه کود سبز گزینه بسیار مناسبی برای تامین برخی از نیازهای اصلی گیاهان در زمان کاشت و برداشت است، توصیه می‌شود که این کود بسیار حساب‌شده و با توجه به شرایط گیاهان مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از این کود، در مناطقی که کم آبی وجود دارد، گزینه مناسبی نیست. همچنین، استفاده از کود نباید به روند رشد گیاه اصلی آسیب وارد کند.

تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد کودهای سبز در کشاورزی در اختیار شما قرار دهیم. کود سبز به آن دسته از کودهایی گفته می‌شود که از قبل ریشه کن شده‌اند و در زیر خاک قرار داده شده‌اند. استفاده از این کود مزایای زیادی دارد که از مهمترین انها می‌توان به تامین مواد آلی مورد نیاز در خاک، بهبود ازت خاک و تامین ماده بیوشیمیایی در خاک اشاره کرد. قیمت این کود بسیار مقرون به صرفه است و همین امر باعث شده است که مورد توجه کشاورزان زیادی قرار گیرد.