
انبه یکی از مهم ترین محصولات مناطق گرمسیری در استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان است که متاسفانه به دلیل کاهش بارندگی و کیفیت آب آبیاری، کشت و درخت انبه با محدودیت مواجه شده است. درخت انبه برای رشد بهینه و تولید میوههای باکیفیت، به تغذیه مناسب و کوددهی اصولی نیاز دارد. در ادامه، به بررسی نیازهای غذایی این درخت و بهترین روشهای کوددهی میپردازیم.
نیازهای غذایی و دمایی درخت انبه
فهرست مطالب
- 1 نیازهای غذایی و دمایی درخت انبه
- 2 نکات مهم و ضروری در تغذیه انبه
- 3 علل خشکی برگهای درخت انبه
- 4 علت توقف رشد نهال انبه و خشک شدن برگ های انبه چیست؟
- 5 پیشگیری از خشک شدن درخت انبه
- 6 درخت انبه نر و ماده دارد؟
- 7 روش تقویت درخت انبه
- 8 کوددهی نهال انبه
- 9 کوددهی درخت بالغ انبه
- 10 خاک مناسب کاشت انبه چیست؟
- 11 اهمیت کوددهی در درخت انبه
- 12 کود حیوانی مناسب برای درخت انبه
- 13 استفاده از کود بیولوژیک برای درخت انبه
- 14 بهترین کود برای درخت انبه
- 15
- 16 نحوه مصرف کود 20-20-20:
- 17 برنامه کوددهی درخت انبه در هر فصل
- 18 چگونه کود انبه را پخش کنیم؟
- 19 نتیجهگیری
درخت انبه می تواند از سطح دریا تا ارتفاع 1400 متری رشد کند، مشروط بر اینکه بارندگی یا طوبت بالا در فصل گلدهی وجود نداشته باشد. درجه حرارت بالاتر از 44 درجه سانتی گراد و کمتر از از 5 درجه سانتی گراد برای درخت انبه مضر است اما می تواند درجه حرارت های بالاتر از 48 درجه سانتی گراد را در فصل رشد و بلوغ میوه تحمل نماید. بهترین درجه حرارت مناسب برای رشد درخت انبه 24 تا 27 درجه سانتی گراد می باشد. جوانه زنی دانه گرده در دماهای زیر 15 و بالای 35 درجه سانتی گراد کاهش می یابد. عامل محدودکننده در مرحله گلدهی انبه درجه حرارت پایین است. در دمای 10-12 درجه سانتی گراد شبانه و شرایط خشکی، گل آغازی در انبه تسریع می شود. درجه حرارت بالاتر در فصل رشد میوه، بلوغ میوه را تسریع و منجر به بهبود اندازه و کیفیت میوه می شود. تغذیه نقش محوری را در رشد درخت و نهایتا محصول ایفا می کند. برای رشد سالم و تولید میوه با کیفیت، درخت انبه به عناصر غذایی اصلی و ریزمغذیها نیاز دارد:
نیتروژن
عنصری حیاتی برای رشد برگها و شاخهها است. کمبود نیتروژن میتواند منجر به کاهش رشد و زردی برگها شود. عنصر نیتروژن از مهم ترین عناصر بوده و بایستی در زمان و مقدار معین استفاده شود، چراکه میزان و زمان نامناسب استفاده از نیتروژن، اثرات منفی بر عملکرد خواهد داشت.
فسفر
نقش مهمی در توسعه ریشهها و افزایش گلدهی دارد. فسفر کافی باعث بهبود تشکیل میوه و افزایش محصول میشود.
پتاسیم
برای بهبود کیفیت میوه، افزایش مقاومت در برابر بیماریها و تنظیم تعادل آب در گیاه ضروری است.
کلسیم
به تقویت دیوارههای سلولی و بهبود استحکام میوه کمک میکند.
منیزیم
جزء اصلی کلروفیل بوده و در فرآیند فتوسنتز نقش دارد.
ریزمغذیها
عناصری مانند آهن، روی، مس و منگنز در مقادیر کم برای عملکرد بهینه درخت ضروری هستند.
نکات مهم و ضروری در تغذیه انبه
نکات مهم و ضروری در خصوص تغذیه نهال های انبه عبارتند از:
- در 6 ماه اول پس از کاشت نیازی به کوددهی نیست.
- در ابتدا کود کند رها شونده ترجیح داده می شوند.
- مقادیر کودها را به دفعات متعدد تقسیم کرده و از یک مرتبه دادن کود خودداری کنید.
- درست قبل از زمستان هیچ گونه کودی مصرف نکنید.
- در شرایط خیلی گرم هیچ گونه کودی استفاده نشود.
- بعد از آبیاری، تغذیه یکی از حساس ترین جنبه های مدیریت باغ انبه است.

علل خشکی برگهای درخت انبه
خشکی برگهای درخت انبه میتواند ناشی از عوامل زیر باشد:
کمبود آب
آبیاری ناکافی یا نامنظم میتواند منجر به خشکی برگها شود.
کمبود عناصر غذایی
خصوصاً کمبود پتاسیم و منیزیم میتواند باعث خشکی و سوختگی حاشیه برگها گردد.
بیماریها و آفات
برخی بیماریها و آفات میتوانند به برگها آسیب زده و باعث خشکی آنها شوند.
علت توقف رشد نهال انبه و خشک شدن برگ های انبه چیست؟
مناطق انبه کاری کشور هم در استان سیستان و بلوچستان و هم استان هرمزگان با چالش شوری آب و خاک مواجه هستند . شوری آب و خاک باعث بروز کلروز برگ، سوختگی حاشیه و نوک برگ و نهایتا سبب خشک شدن و ریزش برگ ها، کاهش عملکرد محصول و زوال تدریجی درختان انبه می شود. توقف رشد نهال انبه میتواند به دلایل دیگری مانند کمبود عناصر غذایی، آبیاری نامناسب، شرایط نامساعد خاک یا دما و حمله آفات و بیماریها باشد. تغذیه اصولی مناسب و رعایت شرایط بهینه محیطی میتواند به رفع این مشکل کمک کند.
پیشگیری از خشک شدن درخت انبه
خشک شدن درخت انبه میتواند به دلایل مختلفی از جمله کمبود آب، مواد مغذی، بیماریها و شرایط محیطی نامناسب رخ دهد. در ادامه به نکات کلیدی برای پیشگیری از این مشکل پرداخته میشود:
آبیاری منظم و اصولی:
درخت انبه به آبیاری کافی نیاز دارد، بهویژه در فصول گرم و خشک. آبیاری باید منظم باشد، اما از غرقاب شدن خاک و ماندآبی که باعث پوسیدگی ریشه میشود، پرهیز کنید.
کوددهی متعادل:
استفاده از کودهای حاوی نیتروژن، پتاسیم و فسفر برای تقویت رشد ریشه و شاخهها ضروری است. همچنین افزودن ریزمغذیهایی مانند روی و بور میتواند به بهبود سلامت درخت کمک کند.
کنترل آفات و بیماریها:
بیماریهایی مانند پوسیدگی ریشه، لکههای قارچی و حمله آفات میتوانند باعث خشکی درخت شوند. استفاده از سموم بیولوژیکی یا شیمیایی در زمان مناسب توصیه میشود.
محافظت از درخت در برابر شرایط محیطی:
از درخت در برابر بادهای شدید، گرمای زیاد و نور مستقیم آفتاب محافظت کنید. استفاده از مالچ برای حفظ رطوبت خاک و کاهش تنش گرمایی مؤثر است.
هرس بهموقع:
شاخههای خشک و بیمار باید بهصورت دورهای حذف شوند. هرس باعث تقویت درخت و جلوگیری از گسترش بیماریها میشود.
تأمین مواد مغذی از طریق خاک سالم:
استفاده از کودهای آلی و هیومیک اسید برای بهبود ساختار خاک و افزایش جذب مواد مغذی توصیه میشود.
درخت انبه نر و ماده دارد؟
انبه درختی تک پایه و دارای گلهای دوجنسی است که هر دو اندام نر (پرچم) و ماده (مادگی) را در خود دارد. گل آذین این درخت دارای چند خوشه گسترده به طول 10 تا 60 سانتی متر و دارای بیش از 500 گل نر و هرمافرودیت (دو جنسی ) است. بنابراین، برای تولید میوه نیازی به درختان جداگانه نر و ماده نیست. مقدار تولید میوه در سال های اول باردهی پایین است و به تدریج تا حدود 300 تا 500 میوه در هر درخت می رسد.
روش تقویت درخت انبه
برای تقویت درخت انبه، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
– کوددهی منظم:
استفاده از کودهای حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم بهصورت متعادل.
– آبیاری مناسب:
تأمین آب کافی بهویژه در فصول خشک.
– هرس بهموقع:
حذف شاخههای خشک و بیمار برای تحریک رشد جدید.
– کنترل آفات و بیماریها:
استفاده از روشهای پیشگیری و درمان مناسب.
کوددهی نهال انبه
کوددهی نهال انبه یکی از مراحل کلیدی برای رشد اولیه این درخت است. نهالها به مقادیر کمتری کود نیاز دارند، اما استفاده از کودهای نیتروژنی (N) برای تحریک رشد برگها و شاخهها ضروری است. همچنین، افزودن مقدار کمی فسفر (P) برای تقویت ریشهها و پتاسیم (K) برای بهبود مقاومت نهال در برابر تنشهای محیطی، بسیار مؤثر است. کوددهی باید در چند نوبت و با دوزهای کم انجام شود تا از آسیب به ریشههای جوان جلوگیری شود. برای بهترین نتیجه، استفاده از کودهای متوازن مانند 10-10-10 NPK همراه با آبیاری منظم توصیه میشود.

کوددهی درخت بالغ انبه
درختان بالغ انبه برای حفظ سلامت، افزایش عملکرد و تولید میوههای باکیفیت به تغذیه سالانه نیاز دارند. کاهش ذخیره مواد مغذی خاک بهدلیل برداشت محصول، آبشویی و تبخیر، باعث میشود استفاده از کودهای کامل (NPK) مانند 12-12-36 به همراه ریزمغذیهایی مانند روی، بور و منیزیم ضروری باشد. این کودها به بهبود گلدهی، تشکیل میوه و افزایش کیفیت محصول کمک میکنند. تقسیم کوددهی در طول فصل رشد، بهویژه در مراحل گلدهی و رشد میوه، تأثیر زیادی بر باردهی درخت دارد. انجام آزمایشهای تجزیه خاک و برگ برای شناسایی دقیق نیازهای تغذیهای و بهینهسازی برنامه کوددهی توصیه میشود.
خاک مناسب کاشت انبه چیست؟
بهترین خاک برای درخت انبه در خاکهای لومی شنی با زهکشی خوب و pH بین 6.5 تا 7.8 بهترین رشد را دارد. همچنین تا عمق 2 متری فاقد لایه سخت زیرین باشد و آب زیرزمینی پایین تر از عمق 3 متری وجود داشته باشد. خاک باید غنی از مواد آلی باشد تا تغذیه مناسب را فراهم کند.
اهمیت کوددهی در درخت انبه
کوددهی مناسب درخت انبه نقش مهمی در افزایش رشد، گلدهی و کیفیت میوه دارد. تامین متعادل عناصر غذایی مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ریزمغذیها، در زمان مناسب، به بهبود عملکرد و مقاومت درخت در برابر تنشهای محیطی کمک میکند. در ادامه به میزان کاربرد هر یک از عناصر پر مصرف و عناصر کم مصرف (جدول 1) در کوددهی درختان انبه می پردازیم:
نیتروژن (N):
- برای درختان جوان: سن درخت × 3 کیلوگرم
- برای درختان کاملاً رشدیافته: سن درخت × 7 کیلوگرم
فسفر (P₂O₅):
- برای درختان جوان: سن درخت × 3 کیلوگرم
- برای درختان کاملاً رشدیافته: سن درخت × 7 کیلوگرم
پتاسیم (K₂O):
- برای درختان جوان: سن درخت × 3 کیلوگرم
- برای درختان کاملاً رشدیافته: سن درخت × 7 کیلوگرم
جدول1: غلظت عناصر کممصرف
کاربرد خاکی (گرم در هر درخت) | محلولپاشی (گرم در 100 لیتر آب) | نوع کود | عنصر |
100 | 200 | سولفات روی | روی |
150 | 250 | سولفات بور (18 درصد) | بور |
100 | 250 | سولفات مس | مس |
200 | 300 | سولفات آهن | آهن |
کود حیوانی مناسب برای درخت انبه
استفاده از کودهای حیوانی پوسیده میتواند به بهبود ساختار خاک و تأمین مواد آلی مورد نیاز درخت انبه کمک کند. این کودها باید بهخوبی پوسیده و عاری از بذر علفهای هرز باشند.
استفاده از کود بیولوژیک برای درخت انبه
استفاده از کود بیولوژیک برای درخت انبه با بهبود جذب مواد مغذی و افزایش سلامت خاک، نقش مهمی در رشد و باردهی پایدار این درخت دارد.
قارچ مایکوریزا:
این قارچها با ریشه درخت همزیستی داشته و به جذب بهتر عناصر غذایی و آب کمک میکنند.
2. باکتریهای تثبیتکننده نیتروژن:
این باکتریها نیتروژن هوا را به شکل قابل جذب برای گیاه تبدیل میکنند.
3. باکتریهای حلکننده فسفات:
این باکتریها فسفاتهای نامحلول خاک را به شکل محلول و قابل جذب برای گیاه تبدیل میکنند.
بهترین کود برای درخت انبه
استفاده از کودهای کامل با نسبتهای متعادل نیتروژن، فسفر و پتاسیم (مانند 20-20-20) به همراه ریزمغذیها برای درخت انبه توصیه میشود. این کودها باید در طول سال با توجه به مرحله رشدی درخت بهصورت منظم استفاده شوند ( جدول 2).
جدول 2: زمان استفاده از کودها در درختان انبه
زمان استفاده | نوع کود |
اواسط آذر تا اواسط بهمن | کود حیوانی پوسیده |
درست قبل از گلدهی | فسفره و پتاسه |
یکسوم درست قبل از گلدهی | نیتروژنه |
یکسوم بعد از تشکیل میوه | نیتروژنه |
یکسوم بعد از برداشت میوه | نیتروژنه |
در زمان رشد فعال درخت | مصرف عناصر کممصرف |

خرید کود NPK کامل محلول در آب (20-20-20) گرومان
نحوه مصرف کود 20-20-20:
یکی از بهترین کودهای شیمیایی برای درخت انبه، کود کامل 20-20-20 است. این کود با نسبت متعادل نیتروژن، فسفر و پتاسیم، تمام نیازهای اساسی تغذیهای درخت را تأمین میکند. نیتروژن باعث رشد برگها و شاخهها، فسفر باعث تقویت ریشهها و گلدهی، و پتاسیم باعث بهبود کیفیت میوه و افزایش مقاومت درخت میشود. استفاده از این کود در مراحل مختلف رشد به افزایش عملکرد و کیفیت محصول کمک میکند.
محلولپاشی:
مقدار 2 تا 3 کیلوگرم از کود را در 1000 لیتر آب حل کرده و روی برگها محلولپاشی کنید. این روش جذب سریع عناصر غذایی را ممکن میسازد و برای دورههای رشد سریع توصیه میشود.
کوددهی خاکی:
مقدار 150 تا 200 گرم از کود را بهصورت یکنواخت در سایهانداز درخت پخش کرده و سپس آبیاری کنید. این روش به تأمین عناصر غذایی در مدتزمان طولانی کمک میکند.
برنامه کوددهی درخت انبه در هر فصل
بهار:
در این فصل که درخت انبه وارد مرحله رشد برگها و شاخهها میشود، استفاده از کودهای نیتروژنی مانند 20-20-20 یا کودهای مشابه برای تقویت رشد رویشی توصیه میشود.
تابستان:
در مرحله گلدهی و تشکیل میوه، کودهایی با نسبت بالاتر پتاسیم مانند 15-5-30 برای بهبود کیفیت میوه و مقاومت در برابر تنشهای گرمایی توصیه میشود.
پاییز:
پس از برداشت میوه، استفاده از کودهای فسفره مانند 10-52-10 به تقویت ریشهها و آمادهسازی درخت برای دوره خواب زمستانی کمک میکند.
زمستان:
در فصل زمستان و دوره خواب درخت، از کودهای آلی و حیوانی بهصورت چالکود برای بهبود ساختار خاک استفاده کنید.
چگونه کود انبه را پخش کنیم؟
پخش کود درخت انبه به روش صحیح، تأثیر زیادی بر جذب مواد مغذی و سلامت درخت دارد. در ادامه، دو روش اصلی محلولپاشی و پخش در خاک توضیح داده میشوند.
محلولپاشی:
از سمپاشهای پشتی یا موتوری برای پاشش یکنواخت محلول کود روی برگها استفاده کنید.
پخش در خاک:
کود را بهصورت یکنواخت در سایهانداز درخت (بیرون از نزدیکی تنه) پخش کنید و سپس با خاک مخلوط کرده و آبیاری کنید.
نتیجهگیری
کوددهی اصولی و متناسب با مراحل رشد درخت انبه، کلید دستیابی به محصولی با کیفیت و کمیت بالا است. استفاده از کودهای شیمیایی کامل مانند 20-20-20، همراه با کودهای پتاسیمی و آلی، تمام نیازهای تغذیهای این درخت را تأمین میکند. شرکت گرومان، با تولید کودهای شیمیایی و بیولوژیک باکیفیت بالا و رعایت دقیقترین استانداردهای کنترل کیفی، گزینهای مطمئن برای کشاورزان در تغذیه درخت انبه ارائه میدهد.