نحوه کاشت کدو: راهنمای کامل برای کشاورزان و علاقه‌مندان

کدو یکی از سبزیجات پرطرفدار است که به دلیل رشد سریع، طعم خوب و ارزش غذایی بالا مورد توجه کشاورزان و باغبانان خانگی قرار گرفته است. اگر شما هم به کاشت کدو علاقه دارید یا به دنبال افزایش بازدهی محصول خود هستید، این مقاله برای شما نوشته شده است.

کدو از محصولات محبوب فصل گرم است و در انواع مختلف مانند کدو سبز و کدو حلوایی در دسترس است. این گیاه علاوه بر مصرف خوراکی، در صنایع غذایی نیز کاربرد گسترده‌ای دارد. کاشت کدو به دلیل دوره رشد کوتاه و بازدهی بالا، گزینه‌ای ایده‌آل برای کشاورزان است.

آشنایی با زمان تولید و عملکرد انواع کدو

کدوها با توجه به نوع و شرایط آب‌وهوایی، زمان کاشت و برداشت متفاوتی دارند. در ادامه به بررسی زمان تولید و عملکرد سه نوع اصلی کدو می‌پردازیم:

کدو تابستانی:

کدو تابستانی را می‌توان از اوایل تیرماه تا آبان‌ماه کاشت و برداشت کرد. عملکرد این محصول بسته به شرایط کشت و نگهداری، به طور معمول 10 تا 15 تن در هر هکتار است.

کدو زمستانی:

کاشت کدو زمستانی از اواخر تیرماه آغاز شده و تا اوایل خرداد سال بعد ادامه دارد. این نوع کدو با توجه به رقم و شرایط آب‌وهوایی می‌تواند عملکردی بین 15 تا 25 تن در هر هکتار داشته باشد.

کدوتنبل :

در میان انواع کدو تنبل، تیپ بوته‌ای نسبت به تیپ خزنده زودتر می‌رسد. این محصول معمولاً از اواخر مرداد تا اوایل شهریور به مرحله رسیدگی و زرد شدن می‌رسد، که آن را برای برداشت آماده می‌کند.

بهترین زمان کاشت کدو سبز به دلیل گرمادوست بودن آن ، فصل بهار، بعد از رفع خطر سرمازدگی است. دمای خاک باید حداقل 15 درجه سانتی‌گراد باشد تا بذرها به خوبی جوانه بزنند.

برای داشتن محصولی باکیفیت، شرایط زیر را فراهم کنید:

شرایط آب و هوایی مناسب

کدو گیاهی گرمادوست است و بهترین رشد را در دمای 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد دارد.

خاک مناسب

خاک شنی-لومی با زهکشی مناسب و pH بین 6 تا 7 برای رشد کدو ایده‌آل است.

نور مورد نیاز

کدو نیاز به نور مستقیم خورشید دارد، بنابراین زمین‌هایی با آفتاب کامل انتخاب کنید.

کوددهی

استفاده از کودهای ارگانیک و غنی مانند محصولات گرومان می‌تواند باعث رشد بهتر و افزایش باردهی شود.

کدو از جمله گیاهانی است که با روش‌های متنوع قابل کشت است. انتخاب روش مناسب بستگی به فضای موجود، نوع کدو، و امکانات کشت دارد. در ادامه سه روش متداول کاشت کدو توضیح داده شده است:

کاشت کدو سبز به صورت خطی :

در این روش، بذرها یا نشاهای کدو در خطوط مستقیم با فاصله‌ای مشخص (معمولاً 60-100 سانتی‌متر) از هم کاشته می‌شوند. فاصله میان گیاهان در هر خط حدود 30-60 سانتی‌متر است. این روش برای کشت در زمین‌های باز یا باغچه‌های بزرگ مناسب است و باعث تهویه بهتر و مدیریت آسان‌تر گیاهان می‌شود.

کاشت کدو سبز به صورت جوی و پشته ای :

در این روش، بذرها روی پشته‌هایی که در کنار جوی‌های آب ایجاد شده‌اند کاشته می‌شوند. پشته‌ها باعث زهکشی بهتر و جلوگیری از پوسیدگی ریشه می‌شوند، درحالی‌که جوی‌ها برای آبیاری مستقیم کاربرد دارند. فاصله بین پشته‌ها 80-120 سانتی‌متر و بین گیاهان 50-100 سانتی‌متر توصیه می‌شود.

کشت کدو سبز در گلدان:

برای کشت کدو در گلدان، از گلدان‌هایی با حجم حداقل 15-20 لیتر استفاده کنید. خاک باید غنی از مواد آلی و دارای زهکشی مناسب باشد. گلدان‌ها را در محلی با نور کافی (حداقل 6-8 ساعت در روز) قرار دهید. این روش برای فضاهای کوچک مانند بالکن مناسب است.

برای داشتن محصولی باکیفیت و بازدهی بالا، مراحل کاشت کدو را به دقت و گام‌به‌گام انجام دهید. در ادامه، تمام مراحل لازم توضیح داده شده‌اند:

آماده‌سازی زمین و خاک

 اولین مرحله، آماده‌سازی زمین برای کاشت است:

شخم‌زنی و نرم کردن خاک:

زمین را به عمق 30 سانتی‌متر شخم بزنید تا خاک نرم و هوادهی شود.

افزودن کود

برای تقویت خاک، از کودهای آلی و شیمیایی مناسب مانند کودهای نیتروژنه و پتاسه استفاده کنید. کودهای گرومان که ترکیبی از مواد مغذی ضروری هستند، برای این مرحله ایده‌آل‌اند.

اصلاح خاک

اگر خاک اسیدی است، از آهک برای تنظیم pH استفاده کنید.

انتخاب بذر مناسب

انتخاب بذر مناسب اهمیت زیادی در موفقیت محصول دارد:

• از بذرهایی استفاده کنید که با شرایط آب‌وهوایی منطقه شما سازگار باشند.
• بذرهای مقاوم به آفات و بیماری‌ها گزینه بهتری هستند.
• قبل از کاشت، بذرها را 12 تا 24 ساعت در آب ولرم بخیسانید تا جوانه‌زنی سریع‌تر انجام شود.

کاشت بذر

برای کاشت بذر، مراحل زیر را انجام دهید:

ایجاد ردیف‌ها و فواصل کاشت:

فاصله بین ردیف‌ها: 120 تا 150 سانتی‌متر.

فاصله بین بذرها: 50 تا 80 سانتی‌متر (بسته به نوع کدو).

عمق کاشت:

• بذرها را در عمق 2 تا 3 سانتی‌متری خاک قرار دهید. اگر خاک سنگین است، عمق کاشت را کمتر کنید.

پوشاندن بذرها

• روی بذرها را با خاک نرم و کود مخلوط‌شده بپوشانید. سپس خاک را به آرامی فشار دهید تا تماس خوبی با بذر برقرار شود.

چطور نشای کدو سبز را آماده کنیم؟

آماده‌سازی نشای کدو سبز یکی از مراحل کلیدی برای داشتن محصولی سالم و باکیفیت است. در ادامه مراحل اصلی آماده‌سازی نشا آورده شده است:

انتخاب بذر مناسب:

• از بذرهای باکیفیت و اصلاح‌شده که متناسب با شرایط آب‌وهوایی منطقه هستند، استفاده کنید.

آماده‌سازی سینی نشا یا گلدان:

سینی نشا یا گلدان‌های کوچک را با خاک غنی از مواد آلی پر کنید. ترکیبی از کوکوپیت، پرلیت، و کمپوست گزینه مناسبی برای کشت نشا است.

کاشت بذر:

بذرها را در عمق 1.5 تا 2 سانتی‌متری خاک قرار دهید و با لایه‌ای نازک از خاک نرم بپوشانید.

آبیاری اولیه:

پس از کاشت بذرها، خاک را به‌آرامی آبیاری کنید تا مرطوب شود، اما از آبیاری بیش از حد که باعث خفگی بذرها می‌شود، خودداری کنید.

فراهم کردن شرایط محیطی مناسب:

سینی‌های نشا را در مکانی با دمای 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد و نور کافی قرار دهید. رطوبت محیط نیز باید مناسب باشد تا بذرها به‌خوبی جوانه بزنند.

مراقبت از نشا:

بعد از جوانه‌زنی، آبیاری منظم و تهویه مناسب محیط اهمیت دارد. زمانی که نشاها به ارتفاع 8 تا 10 سانتی‌متر و حداقل 2 تا 3 برگ واقعی رسیدند، آماده انتقال به زمین اصلی یا گلدان بزرگ‌تر خواهند بود.

نحوه آبیاری اولیه کدو

پس از کاشت، بلافاصله زمین را آبیاری کنید:

• آبیاری باید به حدی باشد که رطوبت کافی برای جوانه‌زنی بذر فراهم شود.
• از تجمع آب و غرقابی شدن زمین جلوگیری کنید، زیرا باعث خفگی بذرها می‌شود.

پس از کاشت بذرها، مراقبت‌های زیر برای رشد بهتر گیاهان ضروری است:

 الف) آبیاری منظم

• در مراحل ابتدایی رشد، خاک را مرطوب نگه دارید اما از آبیاری بیش‌ازحد خودداری کنید.
• پس از گلدهی، نیاز گیاه به آب بیشتر می‌شود. در این مرحله آبیاری منظم و قطره‌ای توصیه می‌شود.

ب) وجین علف‌های هرز

• علف‌های هرز می‌توانند با گیاه رقابت کنند و مانع رشد آن شوند. حداقل هر دو هفته یک‌بار علف‌های هرز را وجین کنید.

ج) هرس بوته‌ها

• برای هدایت انرژی گیاه به سمت تولید میوه، شاخه‌ها و برگ‌های اضافی را هرس کنید. این کار باعث تهویه بهتر گیاه و جلوگیری از بیماری‌ها می‌شود.

د) کوددهی

• در دوران رشد، از کودهای تقویتی استفاده کنید. کودهای گرومان که دارای ترکیب مناسبی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند، به رشد سریع‌تر و میوه‌دهی بیشتر کمک می‌کنند.
• کوددهی را در زمان‌های مشخص (هر 3 تا 4 هفته یک‌بار) انجام دهید.

برای داشتن عملکرد بالا و کیفیت مناسب در کشت انواع کدو (تابستانی، زمستانی و کدو تنبل)، تأمین تغذیه مناسب خاک و گیاه بسیار اهمیت دارد. توصیه کودی زیر می‌تواند به بهبود رشد و افزایش بهره‌وری محصول کمک کند:

آماده‌سازی خاک قبل از کاشت:

• پیش از کاشت، 30 تا 40 تن در هکتار کود دامی پوسیده به خاک اضافه کنید و با شخم عمیق، آن را به خوبی در خاک مخلوط کنید. این کار به بهبود ساختار خاک و افزایش مواد آلی کمک می‌کند.

 کوددهی پایه:

• در زمان آماده‌سازی زمین، از کودهای شیمیایی زیر استفاده کنید:
  • 150 تا 200 کیلوگرم در هکتار کود فسفات آمونیوم برای تأمین نیاز اولیه گیاه به فسفر و نیتروژن.
  • 50 تا 100 کیلوگرم گوگرد گرانوله برای بهبود جذب عناصر غذایی و کاهش pH خاک (در صورت نیاز).

کوددهی سرک (در طول رشد):

پس از سبز شدن بوته‌ها و شروع رشد رویشی:

100 تا 150 کیلوگرم اوره در هکتار را در 2 تا 3 مرحله، به صورت سرک استفاده کنید.

در مرحله شروع گل‌دهی:

از کودهای پتاس بالا مانند سولفات پتاسیم (50 تا 100 کیلوگرم در هکتار) برای تقویت گل‌دهی و افزایش وزن میوه استفاده کنید.

کودهای محلول‌پاشی:

• برای بهبود رشد گیاه و افزایش مقاومت به تنش‌ها، محلول‌پاشی با کودهای ریزمغذی (حاوی آهن، روی، و منگنز) در دو مرحله پیش از گل‌دهی و در زمان تشکیل میوه توصیه می‌شود.

آبیاری و کود آبیاری:

• از سیستم کود آبیاری برای تزریق کودهای محلول در آب استفاده کنید تا مواد مغذی مستقیماً به ریشه‌ها برسد. این روش باعث صرفه‌جویی در مصرف کود و افزایش بهره‌وری می‌شود.

نکته مهم:

قبل از هرگونه کوددهی، یک آزمایش خاک انجام دهید تا نیازهای دقیق زمین شما مشخص شود. تنظیم کوددهی بر اساس نتایج آزمایش، بهترین نتیجه را برای محصول شما به همراه خواهد داشت

کدو به دلیل رشد سریع و میوه‌دهی فراوان، مستعد حمله آفات و بیماری‌های مختلف است. برای مدیریت این مشکلات، روش‌های زیر توصیه می‌شود:

مدیریت آفات

شته‌ها: این آفات کوچک باعث زرد شدن برگ‌ها و انتقال بیماری‌ها می‌شوند. برای کنترل آن‌ها می‌توان از روغن چریش یا محلول صابون حشره‌کش استفاده کرد.

سوسک کدو (Squash Bug): این آفات با مکیدن شیره گیاه باعث ضعف آن می‌شوند. جمع‌آوری دستی و استفاده از آفت‌کش‌های ارگانیک توصیه می‌شود.

کرم ریشه کدو: این آفت به ریشه‌ها آسیب می‌زند و باعث پژمردگی گیاه می‌شود. پوشاندن پایه گیاه با خاک یا استفاده از شبکه محافظ در برابر پرواز بالغ‌ها مؤثر است

مدیریت بیماری‌ها

پوسیدگی سفید: این بیماری قارچی باعث ایجاد پوشش سفید روی برگ‌ها می‌شود. آبیاری در صبح برای کاهش رطوبت و استفاده از قارچ‌کش‌های ارگانیک مانند گوگرد قابل توصیه است.

پوسیدگی ریشه: زهکشی خوب خاک و اجتناب از آبیاری بیش از حد، از این بیماری جلوگیری می‌کند.

بیماری‌های ویروسی: ویروس موزاییکی معمولاً از طریق شته‌ها منتقل می‌شود. حذف گیاهان آلوده و کنترل شته‌ها از گسترش این ویروس جلوگیری می‌کند

 روش‌های پیشگیری و مدیریت کلی

کاشت واریته‌های مقاوم به آفات و بیماری‌ها.

تناوب زراعی برای کاهش فشار آفات و بیماری‌ها.

پاکسازی بقایای گیاهی در پایان فصل برای کاهش محل‌های تخم‌گذاری آفات.

 روش‌های کنترل شیمیایی آفات و بیماری‌های کدو

کنترل شیمیایی، اگرچه باید به‌عنوان آخرین گزینه استفاده شود، در صورت شدت آلودگی می‌تواند مؤثر باشد. در ادامه، برخی از مواد شیمیایی رایج و کاربرد آن‌ها معرفی می‌شود:

 کنترل شیمیایی آفات

• شته‌ها: استفاده از حشره‌کش‌های سیستمیک مانند ایمیداکلوپراید می‌تواند به کنترل شته‌ها کمک کند. این ماده باید بر اساس دستورالعمل روی بسته‌بندی و با رعایت دوره کارنس استفاده شود​.
• سوسک کدو: حشره‌کش‌های تماسی مانند کارباریل  یا پرمیترین  برای کنترل این آفت توصیه می‌شود. سم‌پاشی باید در زمان مشاهده آفت و پیش از تخم‌گذاری انجام شود​

• کرم ریشه کدو: استفاده از سموم سیستمیک مانند کلروپیریفوس در خاک می‌تواند مؤثر باشد. این روش باید به‌دقت و در مراحل اولیه حمله آفت استفاده شود​

 کنترل شیمیایی بیماری‌ها

• پوسیدگی سفید: استفاده از قارچ‌کش‌های شیمیایی مانند مایکلوبوتانی یا تری‌فلوکسیاستروبین به کنترل این بیماری کمک می‌کند.
• پوسیدگی ریشه: قارچ‌کش‌هایی نظیر فوزتیل آلومینیوم برای مدیریت بیماری‌های ریشه‌زا مفید هستند​.
• بیماری‌های ویروسی: هیچ سم مستقیمی برای ویروس‌ها وجود ندارد، اما کنترل ناقلین ویروس مانند شته‌ها و استفاده از روغن‌های معدنی برای کاهش انتقال ویروس توصیه می‌شود.

نکات ایمنی و محیطی

• هنگام استفاده از سموم شیمیایی، دوره کارنس محصول و میزان مجاز مصرف حتماً رعایت شود.
• از سموم سازگار با محیط زیست یا کم‌خطر برای حشرات مفید مانند زنبورها استفاده کنید.
• تناوب در استفاده از سموم مختلف برای جلوگیری از مقاومت آفات توصیه می‌شود.

 تغذیه مناسب: راهکاری مؤثر برای کاهش آفات و بیماری‌های کدو

تغذیه مناسب نقش اساسی در کاهش آفات و بیماری‌های کدو دارد، زیرا کمبود مواد مغذی می‌تواند باعث ضعف گیاه و افزایش حساسیت آن به حمله آفات و بیماری‌ها شود. به‌عنوان‌مثال، تأمین کافی پتاسیم و کلسیم در خاک می‌تواند مقاومت گیاه در برابر بیماری‌های قارچی مانند پوسیدگی سفید و پوسیدگی ریشه را افزایش دهد. همچنین، استفاده از کودهای حاوی نیتروژن به مقدار متعادل به تقویت رشد سالم برگ‌ها و کاهش خطر حمله آفات مکنده مانند شته‌ها کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از کودهای زیستی مانند ورمی‌کمپوست و آزوباکتر نه‌تنها رشد گیاه را تقویت می‌کند، بلکه تولید مواد شیمیایی دفاعی گیاه را افزایش داده و در برابر عوامل بیماری‌زا مؤثر است​ (پوجا راتان و همکاران، 2024).

• کدو سبز: زمانی که طول کدوها بین 15 تا 20 سانتی‌متر است، آماده برداشت هستند. تأخیر در برداشت باعث کاهش کیفیت محصول می‌شود.
• کدو حلوایی: زمانی که پوست کدو سفت شده و رنگ آن کامل شده باشد، برداشت کنید.

• از کودهای مناسب استفاده کنید که شامل ترکیبات ضروری برای رشد سریع گیاه هستند.
• گیاهان را مرتب هرس کنید تا نور و هوا به تمامی بخش‌های گیاه برسد.
• تناوب زراعی را رعایت کنید تا خاک از عناصر مغذی تخلیه نشود.

محصولات گرومان با فرمولاسیون خاص خود، تمامی مواد مغذی موردنیاز گیاه کدو را تامین می‌کنند. این کودها:

با استفاده از بهترین مواد اولیه تولید می‌شوند.

حاوی مواد آلی و میکرو ارگانیسم‌ها به منظور بهبود حاصلخیزی خاک هستند.

افزایش دهنده کمیت و کیفیت محصولات هستندکه رضایت کشاورزان را به همراه دارد.

با رعایت اصول کاشت کدو و استفاده از کودهای مناسب، می‌توانید محصولی باکیفیت و پرمحصول داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کودهای گرومان و مشاوره کاشت، با ما در تماس باشید.