كرم خوشه خوار انگور اولین بار در سال 1324 از موستانهای ارومیه جمع آوری شده است. در ایران این آفت روی مو فعالیت دارد ولی در بعضی از كشورها میزبانهای دیگری از قبیل درختچه های زینتی نیز برای این حشره گزارش شده است . در بهار لاروهای جوان نسل اول از جوانههای گل دهنده و غنچه تغذیه كرده و روی آنها را با تارهایی میپوشانند. در برخی موارد نیز از جوانه های شاخهزا تغذیه كرده و در نتیجه سبب خشكیدن گلها و جوانهها و ریزش آنها میگردند.
لاروهای نسل دوم از گوشت غوره تغذیه مینمایند. بر اثر تغذیه پوست غوره منظره خاكی رنگی پیدا نموده، چروك برداشته و میریزند. لاروهای نسل سوم از انگورهای رسیده تغذیه میكنند. ابتدا از گوشت میوه و سپس از پوست های رسیده میخورند. محل فعالیت آفت به وسیله تارهایی روی خوشه مشخص میباشد. خوشه های آلوده مورد حمله انواع قارچ ها قرار گرفته خسارتهای ثانویه را بوجود میآورند.
لاروهای نسل بعدی آفت حتی روی انگورهایی كه برای تهیه كشمش اختصاص داده میشوند به انبار منتقل و در آنجا تا بهار سال آینده به سر میبرند. خسارت این آفت در كشت دیم روی انگور به مراتب كمتر از انگور كشت آبی میباشد و به همین جهت در اكثر مناطق دیم مبارزه با آفت معمول نمی باشد.
این آفت زمستان را به صورت لاروهای كامل به طول حدود 12 میلیمتر و به رنگ خاكستری مایل به سبز در زیر پوستكها لابه لای برگهای زیر درختان و حتی داخل خاك درون پیله سفید رنگ میگذراند. لاروها در بهار تبدیل به شفیره شده و بعد از 10 الی 15 روز به حشره كامل تبدیل میشوند. عرض بدن حشره كامل با بالهای باز -12 14 میلیمتر بوده و روی بالها نوارها و لكههای روشن دیده میشود . حشرات كامل همزمان با باز شدن كامل برگها ظاهر شده و تخمهای خود را روی بند خوشه، بند حبهها یا خود حبهها قرار میدهند. این آفت در مناطق معتدل دو یا سه نسل و در مناطق گرم ممكن است تا چهار نسل در سال داشته باشد.
خسارت:
لاروها از گل و میوههای تازه تشكیل شده تغذیه میكنند. حبههای انگور در تودهای از تارهای خاكستری رنگ كه مربوط به لاروها است بهم چسبیدهاند و حبه ها به رنگ ارغوانی در میآیند در روی حبههای رسیده گاهی سوراخهای كوچكی دیده میشود كه مربوط به محل خروج لاروها است
زیست شناسی:
این آفت در منطقه شیراز (معتدله) دارای چهار نسل در سال میباشد. ظهور اولین پروانـه در اوایـل فـروردین و اوج پرواز نسل اول آفت در اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت مـی باشـد . اوج پـرواز نسـل دوم تقریبـاً د هـه سـوم خرداد، اوج پرواز نسل سوم در اواخر تیر تا اوایل مرداد و اوج پرواز نسل چهـارم در اوایـل شـهریور مـی باشـد . در مناطق سردسیر آفت سه نسل در سال دارد. ظهور اولین پروانه در اوایل اردیبهشت، اوج پرواز نسـل اول در اواسط تا اواخر اردیبهشت، اوج پرواز نسل دوم در اواسط تیـر و اوج پـر واز نسـل سـوم در اواخـر مرداد تا اوایل شهریور میباشد بیشترین خسارت مربوط به نسل سوم آفت است. بهترین زمان مبارزه بر علیـه آفـت یك هفته تا ده روز بعد از تشكیل اوج بروز نسل دوم می باشـد . دوره جنینـی 8 تـا 10 روز، دوره لاروی 17 تـا 18 روز و چهار سن لاروی دارد. دوره شفیرگی 7 تـا 8 روز و دوره نشـو و نمـا بـرای یـك نسـل 32 تـا 36 روز طـول میكشد. این آفت در اطراف تهران سه نسل در سال دارد. زمستان را به صورت شفیره در پیله سـفید ابریشـمی زیـر پوست ساقه مو و در زیر برگ های ریخته شده موستان میگذراند. ماده ها تخم های خود را بـه صـورت انفـرادی روی بند خوشه ها و حبه ها قرار میدهند.
نحوه خسارت:
در اوایل بهار موقعی كه خوشههای گل ظاهر می شود، لابه لای این خوشهها تارهایی به شكل تار عنكبوت ظاهر و بهوسیله آن ها غنچهها به هم فشرده و در هم پیچیده شده و لاروهایی كه در بین غنچه ها ی در هم پیچیده شده پنهان شدهاند از آن ها تغذیه مینمایند . این تغذیه در بعضی مواقع چنان شدید است كه تمام غنچه ها از بین میروند. در موقع ظهور غنچهها به خصوص موقعی كه غور ها ه به اندازه عدس یا نخود شده باشند لارو ها سوراخهایی در آنها ایجاد كرده و از داخل آن تغذیه میكنند.
روشهای مبارزه با کرم خوشه خوار انگور :
- استفاده از ارقام دارای خوشههای غیرمتراكم برای كاشت در تاكستانهای جدید
- هرس شاخههای اضافی و سوزاندن آنها بعد از برطرف شدن سرمای زمستانه
- استفاده از یخ آب زمستانه جهت از بین بردن شفیرهها و كاهش جمعیت در سال بعد
- جمعآوری و سوزاندن علفهای هرز و برگهای ریخته شده در سطح تاكستان
- نصب تلههای فرمونی به منظور تعیین دقیق زمان مبارزه با آفت در فصل بهار و تابستان
- مبارزه شیمیایی با استفاده از سموم زیر: دیازینون (1.5 در هزار)، فوزالن (1.5 در هزار)، تریكلروفن (1تا1.5در هزار)، اتیون (1تا 1.5 در هزار)، آزینفوس متیل (2 در هزار) در سه نوبت بر اساس نتایج تلههای فرمونی؛ نوبت اول در مرحله غنچه و قبل از باز شدن گلها ، نوبت دوم زمان غوره و نوبت سوم در شروع آبدار شدن میوه
كنترل کرم خوشه خوار انگور
- انتخاب انواع موهایی كه خوشه متراكم ندارند
- احداث باغ به صورت ردیفی و در روی داربست موازی، چون كرم خوشه خوار انگور اغلب به موستانهایی كه فاقد داربست بوده و موها به شكل گسترده روی زمین یا پشتهها باشند، حمله می نماید
- هرس هر ساله مو برای جلوگیری از تجمع شاخه ی اضافی، سوزاندن علف های هرز و برگ های خشك در پاییز، شخم عمیق و استفاده از یخ زمستانه برای از بین بردن شفیرههای زمستان گذران
- مبارزه شیمیایی نوبت اول سمپاشی در مرحله غنچه و قبل از باز شدن گل نوبت دوم زمان غوره و نوبت سوم در شروع آبدار شدن میوه با یكی از سموم حشره كش انجام میگیرد.
نتیجه گیری:
تشخیص به موقع و صحیح آفات و بیماریها در تاكستان، كلید پیشگیری از بروز خسارت و دستیابی به عملكرد بالا در محصول انگور میباشد. بنابراین باید با اجرای عملیات ردیابی دقیق و منظم، این عوامل زیان آور را تشخیص داد و یك برنامه موثر مدیریت با حداقل مصرف آفت كشها را در تاكستان اجرا نمود. در هنگام عملیات ردیابی در تاكستان، لازم است چند مورد در نظر گرفته شود:
- میزان حساسیت رقم و مرحله رشد گیاه
- تاریخ بروز علائم و شرایط آب و هوایی، قبل و هنگام ردیابی
- پراكنش خسارت در سطح تاكستان؛ مثلاً خسارت محدود به ارقام خاص یا قسمتهای مشخصی از تاكستان بوده و یا كل آن را در بر گرفته است
- پراكنش خسارت روی یك بوته: علائم روی تمام برگها، برگهای جوان یا مسن، سطح رویی یا سطح زیرین برگها، روی حبهها.
- توصیف دقیق علائم: لكه، سوختگی، پوسیدگی، پژمردگی.