کود دهی متعادل در شالیزار ها

عملکرد برنج نسبت به تغییرات آب و هوایی آسیب پذیر است. غلظت بالای CO₂ اتمسفر باعث افزایش عملکرد با بهبود جذب عناصر غذایی و راندمان مصرف آب در گیاهان می‌شود. تغییرات دما همچنین از طریق تاثیر روی  تنفس و فتوسنتز بر رشد گیاه و در نهایت عملکرد محصول تأثیر می‌گذارد. حاصلخیزی خاک عامل مهمی‌ است که بر تولید بیشتر محصولات زراعی تأثیر می‌گذارد و برنج نیز از این قاعده مستثنی نیست. برنج برای عملکرد بهینه به عناصر غذایی کافی نیاز دارد و برای اطمینان از این امر، کوددهی در هر فصل زراعی به خصوص به دلیل آبشویی بالا مورد نیاز است. در این مقاله بهترین کود افزایش باردهی برنج را معرفی می کنیمکود NPK کامل محلول در آب (36-12-12) گرومان، برای مصرف در دوره رشد زایشی محصولات باغی، زراعی، گل و گیاهان زینتی و گلخانه‌ها مناسب است.

نیتروژن، یکی از انواع کود افزایش باردهی برنج

نیتروژن یکی از ترکیبات سازنده اسیدهای آمینه، پروتئین‌ها (آنزیم‌ها)، اسیدهای نوکلئیک و کلروفیل در گیاهان است و معمولاً محدودکننده‌ترین ماده مغذی در تولید برنج است، به جز در خاک‌هایی که حاوی مواد آلی بالا هستند، که می‌تواند به اندازه کافی نیتروژن در طول فصل تامین کند. علائم کمبود آن ابتدا بر روی برگ های مسن تر ظاهر می‌شود؛ اگر کمبود آن اصلاح نشود، کل گیاه ممکن است دچار زردبرگی شود.

کمبود نیتروژن در برنج منجر به کاهش ارتفاع بوته، پنجه زنی، شاخص سطح برگ و میزان فتوسنتز محصول می‌شود. گیاه برنج درکشت غرقابی یکی از ناکارآمدترین محصولات زراعی از نظر راندمان مصرف کود نیتروژن است. گزینه‌های مدیریتی مختلف را می‌توان برای تامین مقدار کافی نیتروژن به محصول برنج برای تولید بهینه و حداقل تلفات در کشت دنبال کرد.

فسفر

کود فسفر که از بهترین کودهای افزایش تناژ گندم است یکی از مهمترین مواد مغذی ضروری برای گیاهان نیز می باشد. فسفر جزء ترکیبات پر انرژی مانند آدنوزین تری فسفات و مواد ژنتیکی مورد نیاز برای رشد زایشی است. همچنین در سنتز ترکیباتی مانند فسفو لیپیدها، نوکلئوتیدها، گلیکوفسفات‌ها نقش دارد و کمبود آن می‌تواند به طور چشمگیری رشد و عملکرد گیاهان را کاهش دهد.

در برنج، کمبود فسفر از زمان شروع پنجه زنی و تجمع ماده خشک ظاهر می‌شود. کوتاهی رشد و وجود برگ‌های با رنگ سبز تیره از علائم کمبود فسفر است. همچنین کمبود این عنصر باعث کوتاه شدن طول سلول و انبساط برگ می‌شود کمبود فسفر باعث تاخیر، 10 تا 12 روز در رشد زایشی می‌شود. استفاده از فسفر در برنج در خاک‌های فاقد فسفر باعث افزایش رشد ریشه برنج، تعداد خوشه و وزن دانه برنج می‌شود در شرایط کمبود فسفر، برنج به کاربرد نیتروژن، پتاسیم و سایر مواد مغذی پاسخ نمی‌دهد.

مصرف فسفر به توانایی خاک برای تامین فسفر به ریشه گیاه و ویژگی‌های دفع خاک بستگی دارد غلظت فسفر غیر آلی در محلول خاک و ظرفیت خاک برای حفظ این غلظت تعیین کننده تامین فسفر به ریشه برنج است. گیاهان به ندرت بیش از 20% از کل کود فسفر را جذب می‌کنند. فسفر یک عنصر متحرک در داخل گیاه است. بنابراین غلظت فسفر هر برگ با افزایش سن برگ کاهش می‌یابد. برگ‌های بالایی دارای بیشترین غلظت فسفر و برگ‌های پایینی کمترین غلظت فسفر را دارند.

جهت آشنایی با مزایا و معایب کود سه بیست مقاله مورد نظر را مطالعه نمایید

پتاسیم

پتاسیم یک عنصر اصلی برای گیاه است که رشد ریشه و قدرت گیاه را بهبود می‌بخشد، به افزایش مقاومت محصول در برابر آفات و بیماری‌ها کمک می‌کند. پتاسیم اغلب پس از نیتروژن در کشت برنج محدود کننده ترین عنصر غذایی است. این عنصر نقش مهمی ‌در لیگناسیون دسته‌های آوندی ایفا می‌کند، که این مسئله موجب کاهش حساسیت به خوابیدن (ورس) و بیماری‌ها در گیاهان می‌گردد.

علایم کمبود نیتروژن اغلب با پتاسیم اشتباه گرفته می‌شود زیرا شروع کمبود پتاسیم به صورت تغییر رنگ برگ‌های پایین قابل مشاهده است. علائم معمول کمبود پتاسیم در برنج شامل گیاهان کوتاه‌ قد با کاهش پنجه‌زنی کلروز (زردی) نواحی بین رگبرگی و حاشیه‌های برگ‌های پایینی است که از نوک برگ شروع می‌شود. کمبود پتاسیم در برنج به دلیل استفاده بیش از حد از کودهای N یا N + P می‌تواند رخ دهد؛ پس برای رسیدن به عملکرد بالا باید تعادل بین عناصر ماکرو رعایت شود.

روی

کمبود روی (روی) در برنج پس از نشاء اتفاق می‌افتد. روی یک کوفاکتور برای آنزیم‌هایی مانند گلوتامات دهیدروژناز و الکل دهیدروژناز است که در متابولیسم N نقش دارند. کمبود روی فعالیت بی‌هوازی ریشه را کاهش می‌دهد و باعث کاهش متابولیسم ریشه می‌شود از آنجایی که روی در داخل گیاه غیر متحرک است اولین علائم کمبود آن در جوانترین برگ‌ها مشاهده می‌شود که معمولاً در پایه برگ کلروتیک می‌شوند.

هنگامی ‌که نیتروژن و فسفر زیاد مصرف می‌کنیم کمبود روی به دلیل تشکیل فسفات روی در خاک تشدید می‌شود. استفاده از کودهای روی مناسب با دز مناسب بر اساس آزمایش خاک و در مراحل رشد مناسب بهترین روش برای افزایش عملکرد برنج می‌باشد.

کود کامل گرانول ویژه باغات (08-06-07) گرومان، تامین کننده ۱۲ عنصر ضروری برای انواع محصولات کشاورزی است.

گوگرد

گوگرد (S) به عنوان یک ماده مغذی ضروری گیاه، جزء ترکیبات سازنده اسیدهای آمینه مانند سیستئین و متیونین، چندین کوآنزیم مانند بیوتین، و اسید لیپوئیک، تیوردوکسین‌ها و سولفولیپیدها است.علائم کمبود S مشابه علائم N می‌باشد. به دلیل تحرک محدود S در گیاه، کلروز (زردی) گیاه نسبتاً یکنواخت است.کمبود گوگرد در ابتدا به صورت کلروز (زردی) برگ‌های جوان ظهور می‌شود در حالی که کمبود نیتروژن باعث کلروز برگ‌های مسن‌تر می‌شود.استفاده از کودهای حاوی S در طول مرحله رشد، تولید مثل و اواخر فصل برای افزایش کمی‌و کیفی برنج ضروری است.

آهن

آهن (Fe) برای فتوسنتز مورد نیاز است. کمبود آن ممکن است جذب پتاسیم را کاهش دهد. آهن در داخل گیاه غیر متحرک است و جوانترین برگ‌ها اولین نشانه‌ها را بروز می‌دهند. علائم کمبود؛ زردی بین رگبرگی و کلروز برگ‌های در حال ظهور است. کمبود آهن را می‌توان با استفاده از سولفات آهن به بهترین نحو جبران کرد و باعث افزایش عملکرد شد. به دلیل تحرک کم آهن در گیاه، مصرف دو تا سه بار در طول دوره رشد ضروری است.

منگنز

منگنز (Mn) در تشکیل کلروپلاست نقش دارد و همراه با آهن و مس نقش حیاتی دارند. در سیستم انتقال در فتوسنتز نقش دارد. اکسیژن و عملکرد آن به عنوان یک عامل کمکی برای فعال کردن آنزیم‌هایی مانند دهیدروژنازها آنزیم پروتئاز موجود در دانه‌های برنج نیز توسط منگنز فعال می‌شود. منگنز در گیاهان بی حرکت است به طوری که علائم کمبود آن در ابتدا در برگ‌های جوان مشاهده می‌شود.کلروز و ایجاد لکه زرد نامنظم بین رگبرگ‌های برگ نشانه‌های معمول کمبود منگنز در برنج است.

بور

بور (B) یکی از اجزای مهم دیواره‌های سلولی است و کمبود آن باعث کاهش زنده ماندن گرده می‌شود. علائم کمبود برگ‌ها معمولاً در نوک برگ‌های جوان ظاهر می‌شوند. کمبود بور در برنج ممکن است صرفاً به صورت کاهش عملکرد دانه ناشی از عقیمی‌ بیان شود پس مصرف آن باعث افزایش عملکرد می‌شود.

مقاله پیشنهادی : کود پتاس بالا برای چه گیاهانی مناسب است ؟

نتیجه گیری

کودها 20 تا 25% از کل هزینه‌های تولید در سیستم‌های برنج را تشکیل می‌دهند. بنابراین افزایش عملکرد برنج در واحد سطح به مدیریت مناسب استفاده از کودهای معدنی، کودهای آلی و کودهای شیمیایی بستگی دارد. همچنین توصیه‌هایی شامل میزان مصرف بهینه کود نیتروژن، روش‌های بهبود یافته و زمان مصرف و قرار دادن و اشکال جدید کودها نقش موثری در تولید بهینه این محصول دارد. توسعه از روش‌های کارآمد برای مدیریت مواد غذایی مختلف در برنج با استفاده از این مواد ممکن شده است.

نوآوری های جدید درمدیریت N، P، K و ریز مغذی‌ها در برنج به عنوان یک راهکار مناسب و بهینه برای افزایش عملکرد کمی‌ و کیفی محصول برنج می‌باشد در نتیجه استفاده از کودهایی که تمامی‌ این عناصر را با تعادل مناسب دارا باشد و نیز از آبشویی آنها جلوگیری کند علاوه بر افزایش عملکرد محصول باعث کاهش هزینه‌های مصرف بیش از حد کود‌ها می‌شود.