
کودهای زیستی یکی از بهترین راهکارهای کشاورزی پایدار و ارگانیک محسوب میشوند. این کودها شامل مجموعهای از میکروارگانیسمهای مفید هستند که باعث بهبود حاصلخیزی خاک و افزایش رشد گیاهان میشوند. در ادامه با مواد تشکیلدهنده، کاربردها، روش استفاده و فواید این کودها آشنا خواهیم شد.

کود کامل گرانول ویژه زراعت (08_04_08)، نیز یکی از کودهای پیش کاشت است که از پیری گیاه جلوگیری می کند.
کود زیستی(بیولوژیک) چیست؟
کود بیولوژیک چیست: به کودهایی گفته می شود که حاوی میکروارگانیسم هایی مانند قارچ ها، باکتری ها و جلبک های سبز آبی هستند. این میکروارگانیسم ها می توانند عرضه مواد غذایی را در خاک افزایش دهند و مواد غذایی را در دسترس قرار می دهند. همین امر باعث می شود که رشد گیاهان به درستی صورت بپذیرد. انواع کودهای زیستی در فرآیند کشاورزی بسیار مهم هستند و بخش جدایی ناپذیری از روند کشاورزی به شمار می روند.
با توجه به این مسئله که تولید محصولات کشاورزی در حال افزایش است، استفاده از این کود بیولوژیک به شدت مورد توجه قرار دارد. کودهای بیولوژیک با استفاده از تثبیت بیولوژیکی نیتروژن سلامت خاک را تضمین می کنند و زمانی که گیاهان در خاک کاشنه می شوند رشد آنها به سرعت صورت می گیرد. زیرا پلی ساکاریدهای کپسولی که توسط این کود تولید می شوند از فرسایش خاک جلوگیری می نمایند.

چرا باید از کود بیولوژیک یا زیستی استفاده کنیم؟
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم کود زیستی امروزه به صورت گسترده در صنایع کشاورزی مورد توجه قرار دارد. زیرا میکروارگانیسم های موجود در این کود به رشد گیاهان کمک می کنند و می توانند از طریق فرآیندهای مختلف زمینه را برای رشد طبیعی و مناسب گیاهان فراهم سازند. به طور کلی، این روزها استفاده از کود بیولوژیک و یا زیستی به دو دلیل عمده مد نظر قرار دارد که به شرح زیر هستند:
- افزایش وجود کودهای بیولوژیک در خاک بهره وری محصولات کشاورزی را به میزان بسیار زیادی افزایش می دهد.
- استفاده از کودهای بیولوژیک نیاز به کودهای شیمیایی را تا حدی کاهش می دهد و همین امر باعث رشد طبیعی گیاهان می شود.

تفاوت کود بیولوژیکی یا زیستی با کود ارگانیک
یکی از مهمترین مزیت های کود آلی افزایش اکسیژن درون خاک است. زیرا کود ارگانیک می تواند ساختار بهم چسبیده خاک را جدا سازد و در نتیجه اکسیژن می تواند به خوبی درون ساختار آن جریان بیابد. این مسئله باعث می شود که خاک غنی شود و قدرت زیادی پیدا کند. جریان هوا درون خاک می تواند به نفع ریشه باشد و از پوسیدگی و در هم تنیدگی آن جلوگیری به عمل می آورد. بنابراین، امروزه کشاورزان توجه زیادی به استفاده از کودهای ارگانیک دارند.
انواع کودهای زیستی
کودهای زیستی به چند دسته مختلف تقسیم بندی می شوند که به شرح زیر هستند:
- کودهای زیستی ثبیت کننده نیتروژن
- کودهای زیستی حل کننده فسفر
- کودهای زیستی محرک فسفر
- کودهای زیستی برای عناصر غذایی کوچک
- ریزوباکتریهای محرک رشد گیاه PGPR
هر کدام از این کودها دارای ساختار و عملکرد ویژه ای هستند. بنابراین، توصیه می شود قبل از خرید با کارشناسان و کسانی که در این زمینه تخصص دارند مشورت کنید.
برای درک بهتر اهمیت مواد آلی در خاک مقاله مربوطه را مطالعه نمایید
مواد تشکیلدهنده کودهای زیستی
کودهای زیستی عمدتاً شامل میکروارگانیسمهای مفیدی مانند:
- باکتریهای تثبیتکننده نیتروژن مانند ریزوبیوم و آزوسپیریلوم که به تأمین نیتروژن گیاه کمک میکنند.
- قارچهای میکوریزا که جذب مواد مغذی از خاک را افزایش میدهند.
- باکتریهای حلکننده فسفات مانند باسیلوس و سودوموناس که فسفر غیرقابلدسترس خاک را به فرم قابل جذب برای گیاهان تبدیل میکنند.
- جلبکهای سبز-آبی مانند آنابنا که در تولید نیتروژن مؤثرند.
- اکتینومیستها که در کنترل بیماریهای گیاهی و تجزیه مواد آلی نقش دارند.
کاربرد کودهای زیستی
کودهای زیستی به طور عمده برای تقویت سلامت خاک و گیاهان و افزایش عملکرد محصولات کشاورزی استفاده میشوند. برخی از کاربردهای اصلی آنها عبارتند از:
بهبود خصوصیات خاک: کودهای زیستی میتوانند با افزایش فعالیت میکروارگانیسمها در خاک، ساختار آن را بهبود بخشیده و قابلیت نفوذ آب و هوادهی را افزایش دهند.
افزایش حاصلخیزی خاک: این کودها با تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان مانند نیتروژن، فسفر، و پتاسیم و همچنین تولید هورمونها و آنزیمهای مفید، به افزایش حاصلخیزی خاک کمک میکنند.
کنترل بیماریها: برخی از انواع کودهای زیستی دارای خواص ضدباکتری و ضدقارچی هستند که به کنترل بیماریهای گیاهی کمک میکنند.
توسعه ریشهزایی و رشد گیاه: استفاده از کودهای زیستی میتواند رشد ریشهها را تحریک کرده و به گیاهان در جذب بهتر مواد مغذی و آب کمک کند.
کاهش مصرف کودهای شیمیایی: کودهای زیستی به عنوان یک جایگزین طبیعی یا مکمل به کاهش نیاز به استفاده از کودهای شیمیایی کمک میکنند، که میتواند به حفظ محیط زیست کمک کند.
این کودها معمولاً از میکروارگانیسمهای مفید (باکتریها، قارچها و سایر میکروبها) تشکیل شدهاند که به بهبود شرایط رشد گیاهان و کیفیت خاک کمک میکنند.
تقویت رشد و سلامت گیاه: میکروارگانیسمهای مفید در این کودها باعث تقویت رشد گیاهان و افزایش مقاومت در برابر بیماریها میشوند.
پایداری محیطزیست: کودهای زیستی باعث کاهش آلودگی خاک و آب شده و از فرسایش خاک جلوگیری میکنند.
کاهش هزینههای کشاورزی: به دلیل کاهش مصرف کودهای شیمیایی، هزینههای تولید محصولات کشاورزی کاهش مییابد.
فواید کود زیستی (بیولوژیک)
کود زیستی (بیولوژیک) فواید زیادی را برای گیاهان به همراه دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:
- تثبیت نیتروژن: استفاده از این کود می تواند نیتروژن را که یکی از عناصر اصلی در رشد گیاه است تثبیت نماید.
- محلول سازی فسفر: فسفر از جمله مواد معدنی مورد نیاز گیاهان است که می تواند آثار زیادی در رشد گیاهان داشته باشد که با استفاده از کود زیستی محلول سازی فسفر صورت می گیرد.
- افزایش حاصلخیزی خاک:بر اساس مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است کودهای زیستی حاصلخیزی خاک را به طرز چشمگیری افزایش میدهند.
- افزایش جذب مواد مغذی: استفاده از کود بیولوژیک جذب مواد مغذی را در گیاهان بالا می برد.
استفاده از کودهای بیولوژیک مزایای دیگری نیز دارد. کود زیستی (بیولوژیک) باعث می شود که ریشه گیاهان به خوبی رشد کند و همین امر عملکرد گیاهان را بهبود می بخشد. همچنین، بهتر است بدانید که کودهای زیستی از رشد پاتوژن ها جلوگیری می کنند. مزایایی دیگر این کودها به شرح زیرند:
- هزینه مناسب و مقرون به صرفه
- سازگار با محیط زیست
- قابل استفاده در تمامی شرایط حتی شرایط نیمه خشک
- از بین بردن مواد مضر و بیماری زا
- افزایش انعطاف پذیری گیاهان در برابر آفات و برخی تنشهای غیرزیستی مانند خشکی، آبیاری زیاد و نوسانات شدید دما.
استفاده از این کودها باعث می شود که آلودگی محیطی کاهش پیدا کند و در نتیجه محیط زیست حفظ می شود. مسئله محیط زیست موضوعی است که این روزها نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت. زیرا هر چقدر محیط زیست شما غنی تر باشد، به همان اندازه رشد محصولات بهتر صورت می گیرد و این موضوع می تواند برای آینده محیط زیست موثر باشد.

کود کامل گرانول ویژه باغات (۰۷-۰۶-۰۸) گرومان، به شما در تغذیه بهتر گیاه از خاک کمک میکند.
3 روش استفاده از کودهای زیستی
- مخلوط کردن با خاک: قبل از کاشت گیاه، کود زیستی را با خاک ترکیب کنید تا میکروارگانیسمهای مفید در تمام خاک پخش شوند.
- تزریق به ریشه گیاهان: برخی کودهای زیستی بهصورت محلول تهیه شده و مستقیماً در اطراف ریشه گیاهان تزریق میشوند.
- اسپری بر روی برگها: برخی از این کودها به شکل مایع بوده و از طریق اسپری کردن روی برگها جذب میشوند.
- مصرف در آبیاری: برخی از کودهای زیستی میتوانند به همراه آب آبیاری به گیاهان رسانده شوند.
نتیجهگیری
کودهای زیستی با تأثیرات مثبت بر خاک و گیاهان، نقش مهمی در کشاورزی پایدار دارند. استفاده از این کودها علاوه بر افزایش عملکرد محصولات، به حفظ محیطزیست و کاهش هزینههای کشاورزی نیز کمک میکند. با توجه به مزایای فراوان، گسترش استفاده از کودهای زیستی میتواند گامی مؤثر در جهت تولید محصولات سالمتر و ارگانیک باشد.